Thư tịch về khoa Tử vi
Khoa Tử vi bắt nguồn từ thời nào và ai là người khai sáng vẫn chưa được sử sách ghi nhận. Các nhà Tử vi thường chú trọng vào việc giải đoán hơn là nghiên cứu lịch sử. Do đó, đến nay, lịch sử khoa này vẫn còn nhiều điểm mơ hồ. Thậm chí, một số người còn nhầm lẫn khoa Tử vi với những câu chuyện truyền kỳ hoang đường, như trong Phong thần diễn nghĩa hay Tây du ký, cho rằng khoa này do một ông tiên tên Trần Đoàn sáng lập. Trần Đoàn lão tổ được cho là một vị tiên bất tử, có tài phép thần kỳ như hô mưa gọi gió. Nhiều người còn thờ cúng Trần Đoàn lão tổ và khi xem số mệnh, họ thắp hương khấn vái để cầu xin linh ứng. Điều này thực sự là nhảm nhí và vô lý.
Kể từ khi khoa Tử vi bắt đầu được ứng dụng vào năm Càn Đức nguyên niên, triều đại Tống Thái Tổ (năm 963), hơn một ngàn năm đã trôi qua nhưng vẫn chưa có sử gia nào biên soạn lịch sử chính thức về nó. Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi đã tìm được một số thư tịch rải rác và biên soạn sơ lược dưới đây. Tôn trọng nguyên tắc của sử học phương Đông, những gì còn nghi ngờ sẽ được giữ nguyên theo tinh thần “nghi dĩ truyền nghi” của cổ nhân.
1. Tử vi chính nghĩa
Bộ sách này do Hy Di tiên sinh truyền lại cho Tống Thái Tổ Triệu Khuông Dẫn. Bản mà chúng tôi sở hữu là bản chép tay của chùa Hoa Nghiêm (Hoa Yên Tự). Bản này từng được lưu trữ tại Quốc Sử Quán triều Nguyên và sau cuộc chính biến năm 1955 lật đổ Quốc trưởng Bảo Đại, chúng tôi đã tìm được.
2. Triệu Thị Minh Thuyết Tử vi kinh
Chúng tôi có hai bản: một bản chép tay gia truyền từ bản gốc của chùa Hoa Nghiêm và một bản do Cẩm Chướng Thư Cục (Thượng Hải) ấn hành năm 1921. Hai bản không có nhiều khác biệt vì bộ sách này được phát triển từ Tử vi chính nghĩa. Sau khi nhận từ Hy Di tiên sinh, Triệu Khuông Dẫn và hậu duệ đã nghiên cứu mở rộng, đặt tên mới là Triệu Thị Minh Thuyết Tử vi kinh với ý nghĩa “nhà họ Triệu giải thích rõ ràng về Tử vi kinh”. Bộ này được Hoàng Bính truyền sang Việt Nam vào năm Nguyên Phong thứ 7 đời vua Trần Thái Tông (1257) và chùa Hoa Nghiêm đã chép lại, lưu truyền đến nay.
3. Đông A di sự
Đây không phải là sách chuyên nghiên cứu về Tử vi mà là một tập hợp học thuật đời Trần, trong đó có đề cập đến Tử vi. Bộ sách được chép bởi ba tác giả: Huệ Túc phu nhân (vợ Trần Thái Tông), Đoàn Nhữ Hài (Tể tướng nhà Trần, học trò Huệ Túc), và Trần Nguyên Đán (một học giả cuối đời Trần). Bản của chúng tôi là bản khắc gỗ do Trần Nguyên Đán thực hiện năm 1388.
4. Tử vi đại toàn
Bộ này do các văn thần nhà Thanh biên soạn, tổng hợp từ nhiều sách cổ kim về Tử vi. Tuy nhiên, đây chỉ là bộ sao chép lại, không phải công trình biên tập nghiên cứu. Bản của chúng tôi là bản sao, được Cẩm Chướng Thư Cục (Thượng Hải) xuất bản năm 1921.
5. Tử vi đẩu số toàn thư
Tác giả La Hồng Tiên biên soạn bộ sách này rất giản lược, giống với Tử vi chính nghĩa và có thể coi là bản tóm lược của nó. Bộ sách được Cẩm Chướng Thư Cục xuất bản năm 1921 tại Thượng Hải. Sau này, ông Vũ Tài Lục đã dịch nhưng chỉ dịch một phần nhỏ và không có chú giải. La Hồng Tiên sống vào đời Minh.
Trên đây là năm bộ sách Tử vi được xem là chính thư, do các chính phái biên soạn. Ngoài ra, còn có một số bộ khác được coi là tạp thư hoặc thuộc tả phái, nhưng chúng tôi vẫn nghiên cứu đầy đủ.
6. Tử vi Âm Dương chính nghĩa (Bắc tông)
Bộ sách này do Lã Ngọc Thiềm và các nhà Tử vi thuộc Bắc phái biên soạn. Vì vậy, thường thêm chữ “Bắc tông” để phân biệt với Nam tông. Bản chúng tôi sở hữu là bản chép tay.
7. Tử vi Âm Dương chính nghĩa (Nam tông)
Do Ma Y biên soạn vào đời Tống, sau được các nhà Tử vi thuộc Nam phái bổ sung và chỉnh sửa. Vì vậy, thường thêm chữ “Nam tông” để phân biệt với Bắc tông. Bộ này được khắc in vào đời Thanh triều Khang Hy, nhưng không ghi rõ năm.
8. Tử vi thiển thuyết
Bộ sách tổng luận về Tử vi do Lưu Bá Ôn, một đại thần khai quốc nhà Minh, biên soạn. Bản của chúng tôi là bản khắc in vào đời Thanh triều Khang Hy, không rõ năm.
9. Lịch số Tử vi toàn thư
Tác giả Hứa Quang Hy đời Minh biên soạn bộ sách này. Bản chúng tôi sở hữu là bản chép tay.
Ngoài các bộ sách trên, chúng tôi còn sưu tầm được hơn 20 bộ khác. Tuy nhiên, nhìn chung, những bộ này đều mô phỏng các tác phẩm trên nên không đề cập thêm.
—Theo Trần Đại Sỹ—